Alicja Barwicka
Dzięki osiągnięciom medycyny w diagnozowaniu i leczeniu chorób oraz promowaniu zdrowego stylu życia i coraz większej świadomości zdrowotnej, udało się w ostatnich dziesięcioleciach istotnie wydłużyć średnią długość trwania życia człowieka. To ogromne osiągnięcie, ale wiąże się również ze zwiększoną zachorowalnością na schorzenia związane z fizjologicznym procesem starzenia się organizmu. Wpływ na zachowanie dobrego zdrowia, w tym zdrowia naszych oczu mają bowiem wielorakie czynniki: metaboliczne, naczyniowe, genetyczne, a nawet środowiskowe. Możemy procesy starzenia się tkanek w pewien sposób kontrolować jako, że na niektóre z tych czynników mamy wpływ. Kiedy proces starzenia się zaczyna przybierać formę przewlekłego i postępującego procesu uszkodzenia plamki żółtej, siatkówki oka tj obszaru zlokalizowanego w centralnej części siatkówki, odpowiadającego za widzenie centralne (na wprost), poczucie kontrastu i rozpoznawanie barw – jest się czym martwić.
Większość badaczy jest zdania, że istotną rolę odgrywają tu: tzw. stres oksydacyjny, przyspieszający proces starzenia się komórek wywołany nadmierną obecnością w tkankach reaktywnych postaci tlenu zwanych wolnymi rodnikami tlenowymi oraz nadmiar światła, zwłaszcza w zakresie widma niebieskiego.
Dlatego też dostarczenie w diecie:
1. witamin i mikroelementów o działaniu przciwutleniającym, będących swoistymi „wymiataczami” wolnych rodników z tkanek,
2. kwasów tłuszczowych omega-3 niezbędnych miedzy innymi dla prawidłowego funkcjonowania układu krążenia, w szczególności najdrobniejszych naczyń włosowatych, zwłaszcza, że jeden z nich (kwas dokozaheksanowy) występuje w plamce żółtej i na obwodzie siatkówki,
3. naturalnych roślinnych barwników (karotenoidów i antocyjanów) które chronią oko przed uszkodzeniem spowodowanym nadmierną dawką światła niebieskiego i szkodliwego zakresu promieniowania UV -
jest tak ważne.
Stosowanie określonego pożywienia w konkretnych chorobach oczu nie jest oczywiście niczym nowym. Już starożytni Egipcjanie zalecali zjadanie surowej wątroby zwierzęcej w celu zachowania dobrego widzenia. Odrzucając aż tak radykalne poczynania i korzystając z aktualnej wiedzy medycznej starajmy się jednak wspomagać dietą nasz własny system obrony będący jednym z gwarantów właściwego funkcjonowania plamki żółtej i całej siatkówki oka.
Naturalne barwniki roślinne: karotenoidy i antocyjany to substancje o silnych właściwościach antyoksydacyjnych, a ponadto pochłaniające szkodliwe dla oczu promieniowanie. Istotne znaczenie dla oczu mają karotenoidy, głównie luteina, β - karoten, astaksantyna, fukoksantyna i zeaksantyna. Luteina i zeaksantyna występują naturalnie w plamce żółtej, gdzie poprzez regulację jej prawidłowej gęstości optycznej warunkują właściwe funkcjonowanie precyzyjnego widzenia centralnego. Antocyjany występują między innymi w powszechnej na terenie Polski czarnej leśnej jagodzie (borówka czernica). Tak jak karotenoidy, charakteryzuje je zdolność do absorpcji światła słonecznego, przez co wykazują silne właściwości ochronne wobec komórek. Cechuje je ponadto pozytywny wpływ na poprawę adaptacji do ciemności, wrażliwości na kontrast i zmęczenie oczu. Podobnie jak inny barwnik roślinny pochodzący z winogron (resweratrol), mają bardzo korzystny wpływ na tzw. mikrokrążenie, a dokładnie na stan najdrobniejszych naczyń włosowatych poprzez poprawę ich elastyczności, uszczelnienie ściany oraz działania zapobiegające zlepianiu się płytek krwi.
Żeby efektywnie przeciwdziałać procesowi zwyrodnienia plamki żółtej, a tym samym zachować w jak najlepszej kondycji widzenie centralne trzeba uwzględnić w diecie konkretne produkty:
1) luteinę i zeaksantynę zawierają przede wszystkim zielone warzywa: brokuły, jarmuż, szpinak, kapusta włoska, kapusta biała, brukselka, natka pietruszki, sałata, groszek zielony, dynia, papryka zielona i żółta, ogórek pomidory, zielone oliwki, marchew;
2) witaminę E posiada w swoim składzie: olej słonecznikowy, olej sojowy, margaryna, zarodki pszenne, awokado, orzechy (włoskie, laskowe i pistacjowe), pestki słonecznika, migdały, margaryna;
3) witaminę C zawierają: kapusta biała, papryka czerwona i zielona, natka pietruszki, pomidory, liście szpinaku, kalafior, brukselka, ziemniaki, grejpfrut, kiwi, czarna porzeczka, maliny, truskawki, jabłka, pomarańcze, cytryny, mandarynki;
4) kwasy omega 3 znajdziemy w: tuńczyku, łososiu atlantyckim, śledziach, makreli, sardynkach, halibucie, soli, dorszu i krewetkach;
5) cynk jest zawarty w: otrębach, zarodkach i kiełkach ziaren zbóż, grzybach, a także w rybach morskich (jak wyżej, ale głównie w śledziach);
6) selen znajdziemy w: rybach i owocach morza, mące z pełnego ziarna, mięsie, kukurydzy, warzywach strączkowych.
Nie wszyscy lubimy warzywa, a już zielone, wśród których jest i szpinak i brukselka i … w szczególności, ale warto zmienić gust, by jak najdłużej zachować oczy w dobrym zdrowiu.
