Alicja Barwicka
Kiedy do określenia jakiejś
powierzchni używamy słów „gładka i lśniąca”, to wiadomo, że już się nam podoba.
Takie cechy powinna mieć również przednia powierzchnia gałki ocznej. Dużo się
mówi o niekorzystnym działaniu na nią czynników zewnętrznych, obecnych między
innymi w środowisku pracy. Nie służy jej kondycji w szczególności wielogodzinne
przebywanie w klimatyzowanych, słabo wentylowanych (bo niewietrzonych)
pomieszczeniach, niekorzystnie działa wielogodzinna praca przy monitorach
ekranowych, ale również my sami możemy nieświadomie inicjować zagrożenia dla
struktur powierzchni gałki ocznej. Te niekorzystne czynniki zależne od nas to
przede wszystkim stosowanie soczewek nagałkowych i okulistycznych leków
podawanych do worka spojówkowego w postaci kropli, żelu lub maści. Co prawda
zaburzenia dotyczące przedniej powierzchni oka już jako takie są uznawane za
względne przeciwwskazanie do stosowania soczewek kontaktowych, ale nie zawsze
można zrezygnować z tej formy korekcji optycznej. Badania jednak dowodzą, że
blisko 50% pacjentów stosujących soczewki nagałkowe skarży się na dyskomfort i
uczucie suchości oczu, a równocześnie osoby stosujący szkła kontaktowe są
pięciokrotnie bardziej narażone na wystąpienie objawów zespołu suchego oka, niż
osoby stosujące tradycyjną korekcję okularową. Wszystkiemu winien jest
mechanizm powodujący zaburzenia w zakresie funkcji filmu łzowego, spowodowany
obecnością na powierzchni gałki ocznej soczewki nagałkowej. Z kolei wśród osób,
które z przyczyn medycznych stosują przewlekle miejscowo działające leki
okulistyczne jest także duża grupa uskarżająca się na dyskomfort i dolegliwości
polegające na pieczeniu, szczypaniu uczuciu suchości lub na nadmiernym
łzawieniu. Problem dotyczy zwłaszcza pacjentów z jaskrą, którzy nieraz przez
dziesięciolecia muszą stosować farmakologiczne preparaty obniżające wartość
ciśnienia wewnątrzgałkowego. Wszystkie leki okulistyczne podawane miejscowo do worka
spojówkowego poza substancją czynną zawierają substancje stabilizujące
właściwości fizyko chemiczne leku oraz substancje mające za zadanie zapewnienie
użytkownikom bezpieczeństwa poprzez eliminację patogenów chorobotwórczych
mogących zakazić zawartość opakowania. To od tych dodatkowych składników leku
zależy trwałość jego efektywnego działania w określonym przedziale czasowym,
czy zabezpieczenie przed biodegradacją. Równocześnie jednak środki
stabilizująco – konserwujące lek mogą negatywnie wpływać na stan powierzchni
gałki ocznej poprzez destabilizację filmu łzowego oraz możliwe uszkodzenia
nabłonka rogówki i nasilenie odpowiedzi zapalnej ze strony struktur powierzchni
oka. W praktyce przy koniecznym przewlekłym stosowaniu miejscowej
farmakoterapii dąży się do ograniczenia liczby preparatów, stosując np. leki
złożone zawierające de facto w składzie kilka preparatów leczniczych. Kiedy istnieją
wskazania medyczne, dla ochrony przed uszkodzeniem powierzchni oka - rozważa
się włączenie alternatywnych sposobów leczenia np. laseroterapię lub metody
chirurgiczne.
