Alicja Barwicka
Kolejnym grupą czynników, które
także mogą być powodem uszkodzeń gałki ocznej są różne rodzaje energii.
Oparzenia termiczne dotyczą głównie powiek, ale najczęściej nie są powodem
trwałych ubytków ich funkcji. Wyjątkiem są oparzenia II i III stopnia,
w wyniku których powstają ściągające blizny mogące prowadzić do
niedomykalności powiek i związanych z tym następstw w postaci
uszkodzenia rogówki. Rzadziej dochodzi do bezpośredniego termicznego oparzenia
rogówki. W lekkiej postaci oparzenia powstają ubytki nabłonka, które
stosunkowo dobrze poddają się leczeniu. Bardzo rzadko, ale jednak mają miejsce
masywne oparzenia płynnym metalem o temperaturze > 1000° C. Kończy się
to zniszczeniem przednich struktur gałki ocznej wraz z rąbkiem rogówki,
jej martwicą, rozpadem i w efekcie utratą oka.
Efekty cieplne mogą być ponadto
wywołane działaniem na gałkę oczną pola elektromagnetycznego. Dotyczy to fal
różnej częstotliwości i długości. Do uszkodzeń dochodzi tu rzadziej, gdyż
aparatura i urządzenia emitujące niekorzystny dla oka zakres
promieniowania zgodnie z przepisami bhp muszą być wyposażone
w systemy ochronne. Jednocześnie zakres tej ochrony i jej efektywność
jest monitorowana przez służby Państwowej Inspekcji Pracy.
Szczególnie wrażliwa na działanie
pola elektromagnetycznego jest soczewka. Zmętnienia w jej obrębie mogą
wystąpić przy narażeniu na długotrwałą ekspozycję mikrofal, promieniowania
podczerwonego czy jonizującego. Mikrofale wywołujące skutki cieplne mogą
ponadto powodować łzawienie, światłowstręt, stany zapalne rogówki, tęczówki
oraz uszkodzenie siatkówki. Dlatego osoby narażone na długotrwałe działanie
promieniowania z tego zakresu muszą okresowo poddawać się badaniom
profilaktycznym. Dotyczy to również narażenia na działanie promieniowania
jonizującego, które poza uszkodzeniem soczewki może powodować zmiany
oparzeniowe w powiekach ze wszystkimi tego następstwami, oraz
promieniowania podczerwonego (może wyzwalać obrzęk siatkówki w okolicy
plamkowej).
Uszkodzenia takie jak oparzenia
powiek lub przedniej powierzchni gałki ocznej, zmętnienie soczewki,
a nawet pęknięcie naczyniówki, obrzęk i krwotoki siatkówki mogą także
powstać w wyniku działania energii elektrycznej. Podczas silnych wyładowań
(uderzenie pioruna lub porażenie prądem wysokiego napięcia) szczególnie
charakterystyczne poza martwiczymi zmianami powiek jest pojawienie się zmętnień
w soczewkach.
Szanujmy
energię, bo bez niej nie da się żyć, ale pamiętajmy, że może być bardzo niebezpieczna, w tym również dla
zdrowia naszych oczu.
